20 Janar, 1407: Dita e Dëborës dhe e Lojrave të Fëmijërisë

Era e ftohtë e janarit përcillte në fytyrë dëborën e hollë, e cila rënonte ngadalë mbi Krujën e mbuluar me bardhësi. Zogu i bardhë i dimrit, i vetmi që guxon të fluturojë në këtë mot të egër, lëshonte një këngë të heshtur, pothuajse të padëgjuar. Brenda mureve të kështjellës, ngrohta e zjarrit në oxhak ndryshonte nga moti i ashpër jashtë. Unë, Gjergj Kastrioti, në moshën dhjetëvjeçare, u ulur pranë tij, po përpiqesha të vizatoja një kalë në një copë letre të vjetër pergamenë. Por duart e mia, të ngrira nga të ftohtit, nuk ishin aq të aftë sa doja.

Babai, Gjon Kastrioti, ishte në sallën e këshillit me disa nga krerët e fisit. Zhurma e ulëritjeve dhe e bisedave të tyre të ulëta arrinte deri në dhomën time. Zërat e të rriturve, plot me shqetësime dhe plane të fshehta, më trembnin paksa. Në këtë moshë, botën e të rriturve e shoh si një mjegull të dendur, ku intrigat politike dhe luftërat janë të përditshme. Por unë ende luaja me lodrat e mia, me kalin prej druri dhe shpatën e vogël, duke ëndërruar beteja të famshme dhe triumfe të shkëlqyera.

Motra ime, Mara, ishte në dhomën tjetër, duke punuar me gjilpërën e saj. Ajo ishte më e madhe se unë, më e qetë, më e mençur. Shpesh më tregonte histori nga mitologjia ilire, nga legjendat e heronjve të lashtë, nga luftëtarët e pamposhtur që mbronin tokën tonë. Ato histori m'i mbushnin zemrën me krenari, me dëshirën e fortë të jem një ditë si ata.

Sot, megjithatë, ishte një ditë e pazakontë. Përveç dëborës së dendur dhe zërave të ulët të të rriturve, ishte edhe një ndjenjë e veçantë në ajër, një lloj ngazëllim të përmbajtur. Disa djem nga fshati, shokët e mi të lojës, erdhën të më vizitonin. Lozëm me topin e dëborës në oborrin e kështjellës, duke bërë luftëra të vogla dhe duke qeshur me zë të lartë. Kjo na ndihmoi të harronim, edhe për pak kohë, peshën e botës së rritur që na rrethonte.

Por edhe në lojërat tona fëmijërore ndihej pesha e historisë. Ne luanim beteja, duke imituar luftëtarët e mëdhenj, duke thënë emrat e tyre me zë të lartë: Skanderbeg, Muhamed, Lazar... emra që rëndonin në veshët tanë si goditjet e shpatave. Këto emra, për ne, nuk ishin thjesht figura mitologjike, por pjesë e realitetit, të një lufte të pashmangshme që ishte në prag. Ne ndihejëm peshën e historisë që na rrethonte, peshën e të ardhmes së paqartë të vendit tonë.

Në mbrëmje, ndërsa u ulëm pranë zjarrit, babai na thirri të gjithëve. Ai fliste për Osmanët, për rritjen e pushtetit të tyre, për rrezikun që i kanosej tokës sonë. Fjala e tij ishte serioze, e ftohtë si bora që rënonte jashtë. Më vuri në pah rëndësinë e edukimit, rëndësinë e aftësisë së të luftuar për të mbrojtur atdheun. Fjalët e tij, megjithëse të vështira për të kuptuar plotësisht në atë moshë, u prenë thellë në mendjen time.

Kjo ditë, 20 janari 1407, nuk ishte një ditë e zakonshme. Ishte një ditë e bardhë, e ftohtë, por edhe një ditë që mban brenda saj farën e të ardhmes, të një të ardhme të mbushur me sfida dhe lufta, një të ardhme që unë, Gjergj Kastrioti, do ta përjetoja me plot forcën e shpirtit tim. Në atë mbrëmje, ndërsa dëbora vazhdonte të rënonte jashtë, unë mendova për ato histori të heronjve të lashtë, për fjalët e babait tim, për lojërat tona të fëmijërisë. Dhe në zemrën time, filloi të lindte një premtim i heshtur: një premtim për të luftuar, për të mbrojtur tokën time, për të bërë historinë time.